Nagrody Prezydenta Miasta Tychy w dziedzinie kultury przyznane

Tegoroczna gala wręczenia nagród odbyła się 12 września w tyskiej Mediatece. Uroczystość zgromadziła przedstawicieli świata kultury, samorządu i mieszkańców, którzy wspólnie celebrowali osiągnięcia tyskich twórców. Nagrody wręczył Prezydent Miasta Tychy Maciej Gramatyka wraz z Przewodniczącym Rady Miasta Tychy Wojciechem Czarnotą.

Twórczość artystyczna

W tej kategorii wyróżniono dwie wyjątkowe osobowości artystyczne związane z Tychami:

Hania Derej – kompozytorka, pianistka, aranżerka i dyrygentka, studentka Conservatorium van Amsterdam i Akademii Muzycznej w Krakowie. Autorka ponad 130 kompozycji, laureatka prestiżowych konkursów i nagród w Polsce i za granicą, w tym m.in. podwójnego Grand Prix Energa Ladies' Jazz Festivalu w Gdyni, nagrody TRYTON na festiwalu FAMA w Świnoujściu czy wyróżnienia „Młody Kompozytor” Związku Kompozytorów Polskich. Jej dorobek obejmuje muzykę ilustracyjną, jazzową, kameralną, filmową i elektroniczną.

Misza Czorny – aktor-tancerz, choreograf, scenarzysta i pedagog, absolwent Wydziału Teatru Tańca w Bytomiu, autor scenariuszy teatralnych. Współzałożyciel wielokrotnie nagradzanego Teatru OdRuchu, zdobywca Grand Prix Tyskich Spotkań Teatralnych. Występował w warszawskim Och-Teatrze w spektaklu „Bal manekinów” w reżyserii Jerzego Stuhra, w filmach "Legiony" i "Orzeł. Ostatni patrol". Jako twórca realizował spektakle w Teatrze Śląskim i Teatrze Małym w Tychach. Laureat nagrody głównej Agencji Dramatu i Teatru ADiT za dramat „Popioły. Milenium”. W swojej twórczości koncentruje się na poszukiwaniu połączeń teatru dramatycznego z ruchem, tańcem i cielesnością sceniczną.

Tyski Ambasador Kultury

Od roku 2022 roku przyznawany jest również tytuł Tyskiego Ambasadora Kultury, którym jako pierwszy uhonorowany został Mateusz Krzyżowski, w roku 2023 miano to przypadło AUKSO, Orkiestrze Kameralnej Miasta Tychy pod dyrekcją Marka Mosia, natomiast w roku ubiegłym Ambasadorem został Michał Czachowski.

Tytuł Tyskiego Ambasadora Kultury 2025 otrzymał dr hab. Henryk Jan Botor – kompozytor, organista, pedagog i działacz kulturalny, związany z Tychami od początku swojej artystycznej drogi.

Profesor Akademii Muzycznej w Krakowie, koncertujący w Polsce i za granicą, autor znanej na świecie Mszy „Missa Joannis Pauli Secundi” napisanej na Światowe Dni Młodzieży w 2016 roku. Twórca i wykonawca muzyki liturgicznej, chóralnej i symfonicznej, wykonywanej w prestiżowych salach Europy i Ameryki Łacińskiej.

Henryk Jan Botor tworzy lokalną tożsamość kulturalną, będąc przez lata organistą w kościele p.w. św. Marii Magdaleny oraz założycielem chóru Angelicus i dyrektorem artystycznym festiwalu "Tyskie Wieczory Kolędowe". Wspiera edukację i rozwój młodych artystów, a jego muzyka liturgiczna wykonywana jest na całym świecie, co czyni go jednym z najbardziej rozpoznawalnych twórców związanych z Tychami.

Nagroda została wręczona przez przez Prezydenta Miasta, Przewodniczącego Rady oraz ubiegłorocznego laureata Michała Czachowskiego.

Tyski Mecenas Kultury

Po raz pierwszy w historii wręczono także tytuł Tyskiego Mecenasa Kultury, który trafił do firmy Invenio QD Sp. z o.o. – międzynarodowej firmy inżynierskiej, działającej w kilkunastu krajach, w tym Polsce z siedzibą w Tychach.

Invenio od lat angażuje się w życie lokalnej społeczności, wspierając działalność organizacji społecznych, sportowych i kulturalnych. Firma aktywnie wspiera działania Miejskiego Centrum Kultury, takie jak: plenerowe seanse Kino Freelove, konkurs „Dla Tych Zagrają” czy festiwale i koncerty takie jak "Port Pieśni Pracy", "Tyski Festiwal Performance", "Rock na Plaży", "Tyskie Wieczory Kolędowe" czy "Tyski Jarmark Bożonarodzeniowy".

Za konsekwentne i długofalowe działania na rzecz tyskiej kultury Invenio zostało pierwszym w historii Tyskim Mecenasem Kultury. 

Nagroda w tej kategorii to specjalnie zaprojektowana statuetka „od A do Z” autorstwa Tomasza Wenklara – artysty i laureata Nagrody Prezydenta Miasta Tychy w 2023 roku. Minimalistyczna forma rzeźby, w której w zależności od perspektywy ukazują się litery „A” lub „Z”, symbolizuje zarówno układ tyskich osiedli, jak i hasło promocyjne „Tychy od A do Z”. Odlana w patynowanym brązie i osadzona na szklanym podeście, statuetka stanowi artystyczny manifest, a zarazem trwały znak uznania dla osób i instytucji szczególnie zasłużonych dla rozwoju miasta.

– Bez kultury trudno wyobrazić sobie rozwój naszego miasta. Dzięki niej budujemy wspólnotę, wzmacniamy więzi i tworzymy coś, co pozostaje na lata. Nagrody w dziedzinie kultury są wyrazem wdzięczności dla tych, którzy swoją twórczością, pasją i zaangażowaniem promują Tychy w Polsce i na świecie. W tym roku szczególnie cieszy mnie wprowadzenie nowej kategorii – Tyskiego Mecenasa Kultury. To dowód, że rozwój kultury jest wspólnym dziełem twórców, instytucji i biznesu – podkreślił Maciej Gramatyka, Prezydent Miasta Tychy, na chwilę po zakończeniu gali.

Nagrody Prezydenta Miasta Tychy w dziedzinie kultury przyznawane są od 1996 roku. 

Pierwszą nagrodę Prezydenta Miasta Tychy w dziedzinie kultury otrzymała Pani Alina Gruszka – pierwsza dyrektor artystyczna festiwalu Śląska Jesień Gitarowa.

W kolejnych latach laureatami byli:
Marek Moś i Orkiestra AUKSO
Ireneusz Krosny
Stanisław Mazuś
Maria Lipok-Bierwiaczonek
Chór Gimnazjum nr 3
Helena Golda-Błahut
Janusz Muszyński
ks. Teofil Grzesica
Dżem
Cree
Eryk Pudełko
Jan Henryk Botor
Ryszard Czernow
Wojciech Łuka
Michał Litkiw
Dominik Gajda
Marcin Zimnal
Mateusz Krzyżowski
Grupa Artystyczna Teatr T.C.R
Aleksandra Matuszczyk
Kamila Baar
Tomasz Wenklar
Sebastian Riedel
Michał Brożek
Agnieszka Łapka
Izabela Wądołowska

Wnioski o przyznanie Nagród Prezydenta Miasta Tychy w Dziedzinie Kultury za rok 2024 opiniowała powołana do tego komisja w składzie:

Przewodnicząca - Marzena Sitko
Zastępca Przewodniczącej - Grzegorz Gwóźdź
Sekretarz - Marcin Stachoń
Członkowie komisji - Magdalena Łuka, Barbara Konieczna, Lidia Gajdas, Małgorzata Król oraz Aleksandra Matuszczyk.