Tyskie obchody 80. rocznicy Tragedii Górnośląskiej

Tragedią Górnośląską określa się szereg represji wobec cywilnej ludności Górnego Śląska, które miały miejsce w pierwszej połowie 1945 r., u schyłku drugiej wojny światowej, kiedy linię Wisły przekroczyły oddziały Armii Czerwonej. Sowiecka ofensywa doprowadziła do zajęcia Górnego Śląska, uznając go za część Niemiec, czyli teren przeznaczony do zdobycia, a nie do wyzwolenia. Brak zrozumienia dla specyficznych stosunków na tym terenie, wynikających z jego przeszłości, skutkował często wrogim podejściem do mieszkających tu ludzi. Z tego względu na śląskich ziemiach dochodziło do szeregu brutalnych zachowań wobec ludności cywilnej – grabieży, internowania, masowych mordów, gwałtów i tortur, a także deportacji do obozów pracy w ZSRR, skąd wielu Ślązaków nigdy nie wróciło do domów. Udział w tych działaniach mieli niestety także Polacy wspomagający sowietów wkraczających do miejscowości Górnego Śląska (członkowie nowych władz komunistycznych i Milicji Obywatelskiej) we wskazywaniu osób do internowania i wywózek, a także pomoc w aresztowaniach. To te wydarzenia, tak wciąż mało znane w powszechnej świadomości historycznej, są głównym tematem obchodów mających na celu zachowanie pamięci tej tragicznej karty w historii regionu i całego kraju.

Uroczystości organizowane są wspólnie przez województwa śląskie i opolskie, które ustanowiły bieżący rok Rokiem Tragedii Górnośląskiej. Nad wydarzeniami rocznicowymi honorowy patronat objęli Marszałek Sejmu RP i Marszałek Senatu RP, a Senat RP, przyjmując uchwałę w tej sprawie, złożył hołd pamięci represjonowanym przez Armię Czerwoną.

Pamięć o wydarzeniach roku 1945 trwa także w rodzinnych przekazach mieszkańców Tychów
To tu, w 2016 roku, przy kościele w Tychach-Wilkowyjach odsłonięto pomnik poświęcony ofiarom Tragedii Górnośląskiej. Losy mieszkańców dzielnicy kilkanaście lat temu (2011-2015) zebrał historyk, doktor Wojciech Schäffer. Dzięki wnikliwym poszukiwaniom dokumentów z tamtych czasów i świadectwom żyjących, udało się odtworzyć wówczas listę ponad 30 osób. Poza jednym nieletnim, osadzonym w obozie w Mysłowicach, wszyscy zostali deportowani z terenu Wilkowyj (w tym kilka z dawnego Potysza dziś leżącego w granicach tej dzielnicy) do przymusowej pracy w Związku Radzieckim. Spośród tych osób połowa nie wróciła do swoich domów, tracąc życie w obozach lub w czasie katorżniczej pracy. Pomnik w Wilkowyjach upamiętnia nie tylko ofiary wywózki do ZSRR, ale także osoby które doznały jakichkolwiek krzywd na miejscu, na Górnym Śląsku.

Tegoroczne obchody 80-lecia Tragedii Górnośląskiej będą miały miejsce także w Tychach-Wilkowyjach. Do wspólnego upamiętnienia wydarzeń z roku 1945 zachęca Prezydent Miasta Tychy – Maciej Gramatyka, podkreślając wagę świadomości historycznej regionu, ze szczególnym naciskiem kładzionym na losy Tychów i tyszan: - Dzięki wnikliwej pracy doktora Wojciecha Schäffera zachowały się świadectwa mieszkańców terenów Wilkowyj, skąd 80 lat temu deportowano ponad 30 osób. Ich losy oraz to, że części rozmówców W. Schäffera dziś już nie ma wśród nas sprawiają, że musimy przywiązywać szczególną wagę do pamięci o latach minionych.

Program wydarzeń:
16.00 msza św. w kościele pw. Matki Bożej Królowej Aniołów w Tychach-Wilkowyjach
17.00 uroczystości przy Pomniku Ofiar Tragedii Górnośląskiej
18.00 panel wykładowy pt. Trudne dziedzictwo i pamięć: Tragedia Górnośląska 1945
z udziałem trzech prelegentów:
– dr Dariusz Węgrzyn: Deportacje Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku – podsumowanie 10 lat badań
– dr Wojciech Schäffer: Tragedia Górnośląska mieszkańców wsi Wilkowyje w pierwszych miesiącach 1945 roku
– Jan Gąsior: Trasy wywózek wilkowyjan w 1945 roku oraz docelowe miejsca zesłania na terenie ZSRR.

Tyskie obchody 80. rocznicy Tragedii Górnośląskiej objęte są honorowym Patronatem Prezydenta miasta Tychy, Macieja Gramatyki.