Zabytki

Zespół pałacowo-parkowy
ul. Katowicka 2

Kiedy został wybudowany w 1685 roku był pierwszym murowanym budynkiem w Tychach. Pierwotnie pełnił rolę rezydencji myśliwskiej. W latach 1769-1775 został odnowiony i przebudowany. Funkcje reprezentacyjne budynku zanikły po wybudowaniu pałacyku w Promnicach. W budynku mieścił się książęcy urząd leśny. Pod koniec XIX wieku park wokół zamku zyskał funkcję rekreacyjną. Wybudowana została muszla koncertowa, pawilon pijalni piwa, a z czasem powstała kręgielnia. Pałac kilkanaście lat temu poddano pracom konserwatorskim.

Browar Książęcy
ul. Mikołowska 5

Za oficjalną datę założenia browaru uznaje się rok 1629. Pierwszymi jego właścicielami byli Promnicowie. Obecnie Browar Książęcy jest własnością Kompanii Piwowarskiej S.A. i jest jednym z największych polskich browarów. Produkowane tu od stuleci piwo Tyskie zostało wyróżnione wieloma prestiżowymi międzynarodowymi nagrodami.

Browar Obywatelski
ul. Browarowa 7

Produkcję piwa rozpoczął w roku 1897, a już w 1918 r. został wykupiony przez konkurencyjny Browar Książęcy. Oba browary wielokrotnie jeszcze rozdzielały się i wielokrotnie funkcjonowały jako jedno przedsiębiorstwo, aż do końca lat 90. ubiegłego wieku, kiedy Browar Obywatelski został zlikwidowany, a Browar Książęcy stał się częścią Kompanii Piwowarskiej S.A. Od 2001 r. prywatny właściciel przekształca zabudowania browaru w centrum biznesu.

Kościół św. Marii Magdaleny
ul. Damrota 62

Pierwsza parafia w Tychach powstała na przełomie XV i XVI w., a pierwsza pisemna wzmianka o istnieniu drewnianego kościoła w Tychach pochodzi z 1529 r. Nie jest do końca jasne, gdzie został on zbudowany. Legenda sytuuje go na dzisiejszej ul. Starokościelnej. W latach 1569-1629 kościołem pod wezwaniem św. Marii Magdaleny zarządzali protestanci. Z ich dokumentacji z 1628 r. wynikało, że "we wsi Tychy znajduje się całkiem nowy piękny kościół, a w nim dwa dzwony". Nowy kościół również był drewniany, ale wzniesiono go na innym miejscu - w środku osady na łagodnym wzgórzu nad stawem. Nie wiadomo, kto i kiedy go zbudował. Murowany kościół św. Marii Magdaleny powstał w roku 1782, znacznie rozbudowany został w 1907 r., a w 1929 r. zyskał nową wieżę.

Kościół pw. Ducha Świętego
ul. Myśliwska 43

Kościół został zaprojektowany przez architekta Stanisława Niemczyka. Został wybudowany w latach 1976-1982. Projektant zaproponował formę kościoła z wydatnym, namiotowym dachem, pod którym znajdują się podcienia. Wykorzystał w budynku cegłę, kształtki ceramiczne, drewno i żelbet, traktując materiał w sposób umożliwiający wykorzystanie jego największych walorów. Architekt zaprojektował także elementy wyposażenia kościoła, począwszy od ambony, mensy ołtarzowej, poprzez ławki, i skończywszy na klamkach. Niemczyk zaprosił do współpracy artystę Jerzego Nowosielskiego, który wykonał polichromie inspirowane malarstwem bizantyńskim. Dekoracje te są charakterystyczne dla jego twórczości, wniosły do wnętrza wyjątkowe przedstawienia plastyczne i kolorystyczne.

Młyn zbożowy
ul. Starokościelna 32

Budowę młyna przy ul. Starokościelnej rozpoczęto pod koniec XIX wieku a zakończono w roku 1910 i w tym samym roku rozpoczął działalność. Był to pierwszy parowy młyn w Tychach, dotąd na terenie miasta funkcjonowały jedynie młyny wodne, ale wraz z procesem rozrostu miasta przestały spełniać jego wymogi. Pierwsze umiejscowienie młyna zaplanowano po drugiej stronie ulicy, jednak z obawy przed bliskością Potoku tyskiego i podmokłego terenu budowę przeniesiono. Budowy młyna podjęła się firma "Andre&Felldner", której nazwa jest wciąż widoczna na ankrach budynku. Inicjały pierwszych właścicieli budynku - Jana i Wiktorii Drob, również były widoczne nad wejściem głównym, jednak nie przetrwały pod warstwą tynku położoną w czasach upaństwowienia młyna. W latach 20-tych XX wieku doprowadzono do niego prąd elektryczny i nadano nazwę "Tychowski młyn elektryczny". Nad główną bramą widoczna jest data 1910, chociaż napis ten różni się od oryginału. Po II wojnie światowej młyn stał się własnością państwową. Obecnie jest w rękach prywatnych.

Huta Paprocka
ul. Nad Jeziorem 44

Założona została w 1703 r. jako kuźnia żelaza przez pszczyńskiego barona Baltazara Promnica. Lokalizacja nad rzeką Gostynią zapewnić miała siłę napędową pracującym machinom. W 1775 r. kolejny właściciel pszczyńskich dóbr książę Fryderyk Erdmann z rodu Anhalt-Köthen zadecydował o rozbudowie huty, a na jej terenie umieścił kamień z okolicznościową z inskrypcją, który dziś podziwiać można w tyskim muzeum. Wybudowany wielki piec opalany był węglem drzewnym i topił rudę sprowadzaną z Bytomia. Urządzenie dymarskie, dostarczające do niego powietrza, poruszane było siłą spiętrzonej wody, spływającej po wielkim, blisko pięciometrowym drewnianym kole. Dla utrzymania stałego poziomu wody właściciele huty postanowili wówczas utworzyć sztuczny zalew - obecne Jezioro Paprocańskie. Paprocka Huta rozwijała się jeszcze do połowy XIX w. W 1856 r. zainstalowano tu nawet maszynę parową, używaną w razie niskiego poziomu wody jeziora. Ale ostatecznie nie wytrzymała konkurencji i w 1878 r. została zamknięta. Pozostałe po niej trzy zabytkowe budynki odrestaurowano i obecnie mieści się tam restauracja Huta Paprocka.

Zespół budynków dawnego Ośrodka Wczasów Niedzielnych
ul. Nad Jeziorem 1a

Na początku lat 70. XX wieku nad brzegiem Jeziora Paprocańskiego wbudowany został zespół domków wypoczynkowych zaprojektowanych przez Stanisława Niemczyka. Projektant zakładał, aby budynki w jak najmniejszym stopniu ingerowały w przyrodę. Dlatego postanowił je umieścić na słupach, w taki sposób, aby pod spodem mogły przechodzić zwierzęta, przepływać woda i aby nie była konieczna wycinka drzew. Budynki są modułowe. Jeden moduł ma rzut czteroramienny, moduły można było zestawiać w większe układy. We wnętrzu mieściły się niewielkie pokoje i kuchnie, dlatego, że w założeniu wczasowicze mieli odpoczywać korzystając z dobrodziejstw przyrody, a w środku tylko nocować.

Fabryka Celulozy i Papieru
ul. Katowicka 182

Zakład został uruchomiony w 1887 r. przez pszczyńskiego księcia i początkowo produkował wyłącznie celulozę. W 1922 r. po przyłączeniu Tychów do Polski fabryka stała się własnością polskiej spółki akcyjnej, została rozbudowana i wytwarzała gotowy już papier. Ciekawostką jest fakt, że w 1929 r. czułowski zakład jako jedyny w Polsce produkował ligninę i pokrywał całe zapotrzebowanie rynku krajowego na ten produkt. Przed II wojną fabryka zatrudniała 565 robotników, a jej wydajność wynosiła 20 ton papieru na dobę. Hitlerowcy uruchomili tu produkcję na potrzeby frontu niemieckiego m.in. wykonując wkłady do filtrów masek gazowych dla wojska. Papiernia została poważnie zniszczona w czasie walk wyzwoleńczych i odbudowana po wojnie. W 1996 r. została sprywatyzowana i sprzedana francuskiej spółce, dziś nosi nazwę Otor Silésia.

Stara Poczta
ul. Kościuszki 24

Pierwsi listonosze, zwani wówczas pocztarzami, którzy obsługiwali Tychy i okolice w poł. XIX w. zatrudnieni byli na poczcie w Mikołowie. Pierwsza skrzynka pocztowa pojawiła się w Tychach w 1864 r., a samodzielny urząd pocztowy utworzony został już w 1866 r. Okazały budynek pocztowy, w którym dziś mieści się hotel i restauracja powstał w 1899 r.

powrót do strony Tychy Dobre Miejsce