„Decydujący moment”

Postanowili zmierzyć się z interpretacją pojęcia stworzonego w połowie XX wieku przez ojca fotoreportażu Henri Cartiera-Bressona. Jego wystawa Decydujący moment była pierwszą wystawą fotograficzną, która trafiła do paryskiego Luwru. Zdaniem Bressona tylko w ułamku sekundy następuje najsilniejsze natężenie napięcia towarzyszącego każdemu zdarzeniu. W praktyce przekłada się to na sytuację, w której akcja, kompozycja i bohaterowie tworzą idealną, niepowtarzalną chwilę. Fotograf powinien w mgnieniu oka rozpoznać znaczenie jakiegoś wydarzenia. Zdjęcie powinno być wykonane spontaniczne i najlepiej z ukrycia, aby jego bohaterowie nawet nie dostrzegli obserwatora sytuacji. Klasyczne ujęcie tego pojęcia sprowadza się do uchwycenia w kadrze ulotnych chwil codziennego dnia, jak na przykład przechodnia skaczącego przez zalany chodnik w Paryżu, co uwiecznił Bresson na jednym ze swoich najbardziej znanych zdjęć. „Fotografować, to wstrzymywać oddech” – mówił.
Pasjonaci z TTF-u postanowili poszukać własnych interpretacji decydującego momentu: tych klasycznych, ale też nie pasujących na pierwszy rzut oka do przedstawionej definicji. Podczas kilku jesiennych spotkań warsztatowych w SDK Tęcza mierzyli się z zadaniem, a dyskusjom i wzajemnej interpretacji zdjęć przewodził fotograf, dokumentalista Rafał Klimkiewicz, członek honorowy TTF-u, który chętnie zaangażował się w kuratelę projektu. Sam dzieli się przemyśleniami dotyczącymi decydującego momentu, dość przekornymi w stosunku do podejścia twórcy tego terminu:
– Moment to pojęcie związane z czasem, a decyzja to wynik wyboru mający prowadzić do celu. Szanuję twórczość i teorię Henriego, ale jednocześnie uważam, że nie ma czegoś takiego jak decydujący moment wyłącznie w znaczeniu: tu i teraz… Ten moment może się zrodzić w głowie każdego twórcy na długo, zanim stworzy swe dzieło. Może on zatem dojrzewać dniami, miesiącami, latami… Ta wystawa TTF-u jest tego najlepszym przykładem, można tu znaleźć wiele różnych stylów, spojrzeń, obrazów, będących wynikiem osobistej wrażliwości autorek i autorów. Zdjęcia dokumentalne przenikają się tutaj m.in. z na pozór nierealną fotografią przyrody czy obrazem powstałym na skrawku papieru do pieczenia. To wszystko zostało często uchwycone już wcześniej w głowach, myślach, świadomości artystycznej autorów, a nie w tej przykładowej jednej sto dwudziestej piątej części sekundy, kiedy to naciskamy guzik w aparacie. Ten guzik, ten ułamek sekundy jest tylko kropką nad wymyśloną i narysowaną przez nas wcześniej w głowie literką „i”, i wieńczy dzieło.
Na wystawie w Oknie na Kulturę Gemini Park Tychy znajdzie się finalnie 38 prac 22 fotografów zrzeszonych w Tyskim Towarzystwie Fotograficznym, w tym jego członków honorowych kuratora Decydującego momentu Rafała Klimkiewicza oraz Tomasza Jodłowskiego.
Wystawa Decydujący moment w Oknie na Kulturę Gemini Park Tychy potrwa od 21 grudnia 2024 do 31 stycznia 2025 roku. Na czwartek 30 stycznia o godz. 18.00 zaplanowano jej finisaż.

Magdalena Borucka

Foto: R. Kopczyński, Emka fotografuje