Relacja z konferencji „Nowe trendy w leczeniu osób uzależnionych

Po tematach związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, dopalaczami i innymi substancjami psychoaktywnymi - tym razem wrócono do tematyki rozwiązywania problemów alkoholowych. Konferencja odbyła się pod hasłem: „Nowe trendy w leczeniu osób uzależnionych”. Omówiono na niej m.in.: praktykę procedury sądowego zobowiązania do podjęcia leczenia odwykowego oraz nowe cele i formy terapii osób uzależnionych od alkoholu.

Temat spotkania został rozwinięty z różnych perspektyw: metodycznej, prawnej, terapeutycznej i duszpasterskiej. Na początku spotkania Wiesław Piela – Dyrektor Ośrodka Pomocy Psychologicznej Profilaktyki i Leczenia Uzależnień MENS SANA szczegółowo przedstawił ofertę swojej placówki, omawiając wszystkie programy terapeutyczne dla osób uzależnionych i współuzależnionych.

Kolejny wykład skierowany był przede wszystkim do osób zainteresowanych procedurą sądowego zobowiązania do podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego.  Sędzia Sądu Administracyjnego Barbara Bochyńska (Sąd Okręgowy Katowice, sędzia w stanie spoczynku) przedstawiła krótki rys lecznictwa odwykowego w Polsce. Następnie omówiła zapisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,  popierając wieloma przykładami z praktyki sądów rodzinnych.

Gościem specjalnym na konferencji była Jadwiga Fudała, Kierownik Działu Lecznictwa Odwykowego i Programów Medycznych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, która w swoim wystąpieniu przedstawiła nowe trendy w leczeniu osób uzależnionych. Jej wystąpienie wzbudzało wiele emocji wśród osób obecnych na sali, szczególnie tych, którzy nie zgadzają się z nowymi rekomendacjami Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, dotyczącymi nowych form pomocy w lecznictwie odwykowym. Programy ograniczania picia oraz programy redukcji szkód nie są akceptowane przez wielu członków klubów abstynenckich i anonimowych alkoholików.

W społeczeństwie utarło się „mityczne” wyobrażenie osoby uzależnionej – alkoholika, pijaka, który jest menelem, osobą nieporadną życiowo, słabą, brudną, która jeżeli już zaczęła pić – to raczej będzie tylko pogarszała swój stan i jedyną dla niej drogą ratunku jest podjęcie abstynencji. Te pierwsze skojarzenia p. Jadwiga Fudała skonfrontowała z wieloletnimi badaniami prowadzonymi wśród osób uzależnionych, z których wynika, że osoby uzależnione różnią się między sobą nie tylko płcią, wiekiem, miejscem zamieszkania, ale przede wszystkim wzorem picia. Co więcej wzór picia u wielu osób zmienia się w ciągu życia. Stąd wywodzi się konkluzja, że dla różnych pacjentów powinny być różne metody terapii. Podkreślała jednak, że mimo nowych form pomocy, nadal głównym celem dla osób pijących alkohol w nadmiarze jest abstynencja. Dzięki badaniom naukowym możemy jednak poszerzyć ofertę pomocy i przede wszystkim dostosować ją do rzeczywistych potrzeb.

O realnym zapotrzebowaniu, o skali problemów osób uzależnionych, związanych z podjęciem leczenia i przede wszystkim o ofercie Wojewódzkiego Ośrodka Lecznictwa Odwykowego i Zakładzie Opiekuńczo – Leczniczym w Gorzycach opowiedział Stanisław Wolny – Zastępca Dyrektora ds. Terapii Uzależnień w tejże placówce. Dzięki temu wykładowi słuchacze z uwagą przyjrzeli się danym statystycznym z obszaru całego województwa.

Medyczne aspekty uzależnienia i terapii przedstawiła w swoim wykładzie Jolanta Pasek- Talik – lekarz neurolog, specjalista terapii uzależnień.  Omówiła rolę lekarza i farmakologii w procesie leczenia. Podobnie o praktycznej stronie pomocy osobom uzależnionym opowiedział ksiądz Dariusz Wroński, który jest dekanalnym Duszpasterzem Trzeźwości. Jego wykład pt.: „Osoba duchowna w kontakcie z osobą uzależnioną”, oparł przede wszystkim na doświadczeniach praktycznych z prowadzonych rekolekcji w Wojewódzkim Ośrodku Leczenia Uzależnień.

Tematyka tegorocznego zjazdów nie została wybrana przypadkowo. Rok 2017 jest Rokiem Troski o Trzeźwość Narodu. Zgodnie z Uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 marca 2017r. Sejm apelował do samorządu, Kościołów, związków wyznaniowych i organizacji pozarządowych o podjęcie systematycznych działań w tym temacie. We wrześniu został zorganizowany w Warszawie Narodowy Kongres Trzeźwości, w którym uczestniczyli eksperci w dziedzinie profilaktyki i leczenia uzależnień. Na tle tych wszystkich wydarzeń równocześnie  toczy się dyskusja społeczna nad wprowadzaniem zmian w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Badania naukowe potwierdzają, że nadużywanie alkoholu powoduje ogromne straty ekonomiczne w budżecie państwa.

Nadużywanie alkoholu, upijanie się i picie problemowe sytuują Polskę blisko średnich europejskich, jednak zdecydowanie przodujemy w jednorazowym piciu w dużych ilościach. Jeżeli  postawimy sobie za cel ograniczenie szkodliwych skutków spożywania alkoholu - to musimy stworzyć normę kulturową, zgodnie z którą normalnym zachowaniem będzie picie niewielkich ilości alkoholu oraz unikanie upijania się. Aby osiągnąć ten cel, należy zastosować kombinację rożnych metod. Ustawy i przepisy tworzą najsilniejszy przekaz skierowany do społeczeństwa; ceny i podatki, podobnie jak ograniczenia dotyczące marketingu, stanowią silne bodźce ekonomiczne, natomiast kampanie, jeśli są powtarzane przez wiele lat, mogą być narzędziem służącym do pokazywania negatywnych skutków  zdrowotnych i społecznych picia alkoholu oraz problemów alkoholowych i w ten sposób wspierać tworzenie zdrowych norm ^1.

Obok kampanii profilaktycznych działaniami nagłaśniającymi problemy społeczne, które dodatkowo mają walor edukacyjny, są wszelkiego rodzaju konferencje i spotkania branżowe.

W tegorocznym VI Miejskim Zjeździe Profilaktycznym uczestniczyło ponad 80 osób, reprezentujących różne zawody: członków Miejskiego Zespołu Interdyscyplinarnego, Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, kuratorów sądowych, lekarzy, osoby duchowne, pedagogów, pielęgniarki, policjantów, pracowników socjalnych, psychologów, sędziów,  wychowawców placówek wsparcia dziennego oraz przedstawicieli innych instytucji i organizacji pozarządowych, działających w obszarze przeciwdziałania alkoholizmowi.

Wydawać, by się mogło, że Konferencja „Nowe trendy w leczeniu osób uzależnionych”, skierowana jest jedynie do profesjonalistów, zajmujących się zawodowo tematem uzależnień – jednak tak naprawdę rozwiązywanie problemów alkoholowych dotyczy wszystkich. Ofiarami nadużywania alkoholu i choroby alkoholowej są nie tylko osoby chore, ale całe społeczeństwo. Przykładem mogą tu być wypadki spowodowane przez nietrzeźwych kierowców czy zakłócenia ciszy nocnej przez osoby pijane. Gminy, zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 41 ustawy z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi prowadzą działania związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych.

30 listopada 2017r. Rada Miasta Tychy uchwaliła Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2018 rok, który  kompleksowo reguluje zagadnienia dotyczące przeciwdziałania problemom wynikającym z uzależnienia oraz minimalizacji szkód społecznych i indywidualnych, wynikających z nadużywania alkoholu. Działania te realizowane są przy zaangażowaniu wielu podmiotów a coroczny Miejski Zjazd Profilaktyczny jest dobrym miejscem podsumowań  i wymiany doświadczeń.

Opracowała Małgorzata Tomaszewska

1. http://www.parpa.pl/index.php/badania-i-informacje-statystyczne/raporty-z-badan